दोन व्यक्ती किंवा संस्था अनोळखी व्यक्तींना एकमेकांशी व्यवहार करताना रिस्क घ्यायची नसते. किंवा आपल्याला एकमेकांशी रोखीनंही व्यवहार करायचा नसतो, अशा वेळी आपण (डीडी) पेमेंट करण्याबाबत आग्रही असतो. याशिवाय आपल्याला कोणत्याही कंपनी कामाचं टेंडर भरताना सोबतची रक्कम डिमांड ड्राफ्टनंच भरावी लागते. DD meaning in marathi.

विविध शैक्षणिक संस्थाचे प्रवेश अर्ज, स्पर्धा परीक्षांच्या अर्जासोबत शुल्क रकमेइतका देण्यासाठी डिमांड ड्राफ्टचा वापर होतो. सुरक्षित आर्थिक व्यवहारांत पेमेंट करण्यासाठी डिमांड ड्राफ्टचा आधार घ्यावा लागतो.त्याचं डिमांड ड्राफ्ट म्हणजे काय ह्याविषयीची माहिती जाणून घेऊ.

डिमांड ड्राफ्ट म्हणजे काय? | What is DD Meaning in Marathi?

डिमांड ड्राफ्ट किंवा डीडी हा बँकेकडून जारी केला जातो. एका व्यक्तीकडून दुसऱ्याकडे रक्कम हस्तांतरित करण्यासाठी डीडीचा वापर केला जातो. डीडी हा व्यक्तीच्या किंवा संस्थेच्या नावाने जारी केले जातो, ज्यामध्ये हस्तांतरित केली जाणारी रक्कम ओळखली जाते. कोणत्याही परिस्थितीत डिमांड ड्राफ्ट दुसऱ्या व्यक्तीकडे हस्तांतरित करता येणार नाही. DD meaning in marathi.

डीडी मध्ये, रक्कम त्याच बँकेच्या किंवा इतर कोणत्याही बँकेच्या शाखेत हस्तांतरित केली जाते.

डिमांड ड्राफ्टची आणि चेक ह्या दोन्ही गोष्टी पूर्णपणे वेगळ्या आहेत.परंतु चेकपेक्षा अधिक डीडी सुरक्षित असते.कारण डिमांड ड्राफ्ट देण्यापूर्वी पैसे बँकेत जमा करावे लागते परंतु चेकच्या बाबतीत असे होत नाही. यामुळेच अनेक वेळा खात्यात पैसे नसताना चेक बाऊन्स होतात.

डिमांड ड्राफ्ट कसा काम करतो? | How does Demand Draft work

डिमांड ड्राफ्टची सुविधा सर्वांसाठी उपलब्ध असते मग त्यांचे बँक खाते असण्यायाची काही आवश्यकता नसते. अश्या व्यक्तीला ठराविक रक्कम पुराव्यासह भरायची असेल ते डिमांड ड्राफ्ट जारी करू शकते. त्यासाठी आपल्याला बँकेला भेट देऊन डिमांड ड्राफ्ट फॉर्म भरून देवू शकतो.किंवा आपण ऑनलाइन फॉर्म देखील भरू शकतो.

डिमांड ड्राफ्ट फॉर्म मध्ये नमूद केलेली रक्कम चेकने किंवा रोखीने भरता येईल.

डिमांड ड्राफ्टचे प्रकार | Types of Demand Draft

डिमांड ड्राफ्टचे खालील दोन प्रकार आहेत:

साइट डिमांड ड्राफ्ट

साइट डिमांड ड्राफ्ट हा स्वीकारला जातो आणि आवश्यक कागदपत्रांच्या तपासणी नंतरच पैसे दिले जातात. प्राप्तकर्ता आवश्यक कागदपत्रांपैकी काही कागदपत्रे देण्यास असफल झाल्यानंतर पैसे प्राप्त करू शकणार नाही.

टाईम डिमांड ड्राफ्ट

टाइम डीडी विशिष्ट वेळेतच डिमांड ड्राफ्ट दिला जावू शकतो. त्यापूर्वी, बँकेकडून दिला जाऊ शकत नाही.

डिमांड ड्राफ्ट कसा बनवायचा? How to make Demand Draft?

आपल्याला डिमांड ड्राफ्ट फॉर्म बँकेत मिळतो किंवा ऑनलाइनसुद्धा भरता येतो. ह्यामध्ये आपल्याला आपली काही महत्त्वाचे तपशील भरणे आवश्यक असते  जसे की आपल्या मसुद्यासाठी (चेक किंवा रोख), लाभार्थीचे नाव, मसुदा रोखण्यासाठी जागा, धनादेश क्रमांक आपला बँक खाते क्रमांक, स्वाक्षरी इ.

जर आपली रु.ची 50,000. पेक्षा जास्त पैसे देत असाल तर आपल्याला आपल्या पॅन कार्डचा तपशील द्यावा लागेल.

RBI बँकेच्या धोरणानुसार मसुद्यासाठी आपल्याला काही शुल्क भरावे लागतील. प्रत्येकाचे शुल्क वेगवेगळे असू शकते परंतु नेहमी एका विशिष्ट स्थितीनुसार राहते. प्रत्येक लोकप्रिय बँकांकडून आकारण्यात येणाऱ्या शुल्कांची किमंत वेगवेगळी असू शकते,शकते.

डिमांड ड्राफ्ट कसा रद्द करायचा | How to Cancel Demand Draft

आपल्याला ड्राफ्ट जारी करण्यासाठी दिलेली रक्कम बँकेकडून लगेच स्वीकारली जाते मग ती रोख असो किंवा चेक. डीडी रद्द करण्यासाठी आपल्याला बँकेला भेट देण्याची गरज असते. कारण त्यासाठी कोणतीही ऑनलाइन पर्याय उपलब्ध नाही.

आपला तयार केलेला डिमांड ड्राफ्ट रद्द करण्यासाठी खाली दोन पद्धती आहेत:

आपण आपले पैसे रोखीने भरल्यावर :

आपल्याला मूळ मसुदा रिफंडसाठी बँकेत पावतीसह सबमिट करणे आवश्यक आहे. बँक नियम नुसार दंड रक्कम कापली जाते.

आपण आपले पैसे चेक भरल्यावर:

जर आपली रक्कम धनादेशाद्वारे भरली असेल आणि आपल्या बँक खात्यातून रक्कम डेबिट झाली असेल, तर आपल्याला मूळ ड्राफ्ट सोबत मूळ भरलेल्या रद्दीकरण फॉर्मसह सबमिट करणे आवश्यक आहे आणि रक्कम आपल्या खात्यात जमा केली जाईल.

त्यामध्ये बँकेच्या कपातीसह परत जमा केले जातील.

कोणत्याही परिस्थितीत, जर आपला डीडी हरवला असेल किंवा पोस्टल सेवेत तो चुकीचा असेल तर आपण अडचणीत येऊ शकतो. कारण बँक इन्स्ट्रुमेंट जारी केल्याचा पुरावा मागू शकते.

परंतु  बँकेच्या विनंती आणि सहकार्याने, आपण मसुदा पावतीची प्रत बँकेत मिळवू शकतो.आणि रद्द करण्याची प्रक्रिया पूर्ण करू शकतो.

डिमांड ड्राफ्ट कालबाह्य झाल्यास काय करावे? | What to do if demand draft expires?

• मसुदा किंवा डीडी हा जारी केल्याच्या तारखेपासून 3 महिन्यांच्या वेळेपर्यंत वैध असतो. जर ड्राफ्ट 3 महिन्यांपर्यंत बँकेला सादर केला नाही तर मसुदा कालबाह्य होईल.त्यामुळे मुदत संपल्यानंतरही पैसे देणाऱ्याच्या खात्यात परत केले जाणार नाहीत.

• त्यानंतर आपल्या त्यासाठी मसुदा पुन्हा वैध होण्यासाठी प्राप्तकर्त्याला बँकेत जाणे आवश्यक असते. येथे एक महत्वाची गोष्ट म्हणजे कोणत्याही परिस्थितीत पैसे घेणारा किंवा इतर कोणतीही व्यक्ती डीडी रद्द करण्यासाठी बँकेकडे जाण्याचा फायदा नाही.

• मसुद्याचे पुन्हा चालू करण्यापूर्वी बँक मूळ माहितीची पडताळणी करते आणि त्याची उपयुक्तता 3 महिन्यांसाठी वाढवते. तथापि, अवैध मसुदा पुढे अवैध केला जाऊ शकत नाही.

डिमांड ड्राफ्ट मध्ये फसवणूक कशी होते | How fraud occurs in demand draft

रक्कम ट्रान्स्फर करण्याचे सर्वात सुरक्षित साधन असते त्यामुळे डिमांड ड्राफ्ट फसवणूक ही एक सामान्य गोष्ट आहे. आपल्या माहितीचा गैरवापर हे अशा गुन्ह्यांचे एक संभाव्य कारण आहे.

जर कोणी पैसे देणाऱ्याच्या नावाने बनावट डीडी जारी केला असेल  तर ती फसवणूक असते.अशा परिस्थितीत, बँकेकडून ड्राफ्ट जारी करणाऱ्या व्यक्तीचा मागोवा घेणे कठीण होते आणि पैसे देणाऱ्याला कायदेशीर अडचणींचा सामना करावा लागतो. बँकेला बोगस डीडी सादर केल्‍यास, बँक देयकाच्या नावावर F I  R  नोंदवू शकते आणि कायदेशीर प्रक्रियेला सामोरे जाऊ शकते.

योग्य देयक (देण्यारयाची) माहिती असावी :

प्राप्तकर्त्याची योग्य संपर्क साधून योग्य ती माहिती नेहमी मिळवणे गरजेचे आहे. आणि व्यवहाराची पडताळणी करण्यास विसरू नये.

हा पुरावा नसला तरी फसवणूक करणाऱ्याचा माग काढण्यात आपल्याला मदत होईल. आपल्याला वाटाघाटी किंवा देयकाशी केलेल्या व्यवहाराची योग्य नोंद ठेवणे महत्वाचे आहे जेणेकरून आपल्याला नेहमी शंका नाही.

मसुद्याची प्रत (झेरॉक्स) नेहमी असावे :

डीडीची रंगीत झेरॉक्स काढावी आणि ती सुरक्षित ठेवावी . हे आपल्याला ड्राफ्ट्स बनवण्यासाठी वापरल्या जाणार्‍या पद्धती ओळखण्यात मदत होवू शकते.

ताबडतोब कायदेशीर कारवाई करावी

जेव्हा बनावट मसुदे सादर केले जातील तेव्हा बँका सामान्यतः पैसे देणाऱ्यावर त्वरित कायदेशीर कारवाई करतात. कारण बँका नियमांनी बांधलेले असतात.

ह्या फसवणुकी मध्ये आपण एक म्हणजे कायदेशीर प्रक्रियेला सामोरे जाणे, दुसरे म्हणजे आपली फसवणूक करणार्‍यांची शोध घेणे आणि तिसरे म्हणजे आपले नुकसान भरून काढण्याचा आणि पुनर्प्राप्त करण्यासाठी प्रयत्न करणे.

याव्यतिरिक्त, आपण प्राप्तकर्ताच्या बँक शाखेशी संपर्क साधणे देखील सोयीचे असते.कारण ते आपल्याला प्राप्तकर्त्याबद्दल महत्वाची माहिती देऊ शकतात. जसे की फुटेज, संपर्क माहिती सीसीटीव्ही इ.

डिमांड ड्राफ्ट आणि चेक मधील फरक | Difference Between Demand Draft and Cheque

डिमांड ड्राफ्ट आणि चेक ह्यांच्यात दिसायला कितीही साम्य असले तरी दोन्ही गोष्टी पूर्णपणे वेगळ्या आहेत. या दोघांमधील फरक समजण्यास मदत होऊ शकते.

डिमांड ड्राफ्ट म्हणजे काय?, DD Meaning in Marathi, डिमांड ड्राफ्ट फॉर्म, डिमांड ड्राफ्ट माहिती वाचून आपल्याला जर फायदा झाला असेल आणि जर हि माहित आपल्याला आवडली असेल तर मित्रांच्यासोबत शेअर करायला विसरू नका.